‘Meer besteding aan thuiszorg leidt tot minder mantelzorg’

Als een overheid meer geld besteedt aan thuiszorg, krijgen minder ouderen hulp van familie of vrijwilligers. Dit blijkt uit de studie ‘Thuiszorguitgaven en informele hulp’ van het Sociaal en Cultureel Planbureau, gemaakt in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid.

In acht Europese landen vergeleken onderzoekers van 2004 tot 2013 de hulp aan zelfstandig wonende 50-plussers; bijvoorbeeld bij het onder de douche gaan, het in en uit bed stappen en het koken van een maaltijd. In dat tijdsvak stegen de uitgaven aan de thuiszorg. Het aantal ouderen dat hulp kreeg van familie, vrienden of vrijwilligers daalde in die periode van 16 procent naar 11 procent.

Als de zorgkosten stijgen, alsook de mogelijkheid voor hulpbehoevenden om gebruik te maken van de zorg, dan is informele zorg wellicht niet meer nodig
In de loop van de jaren raken mensen gewend aan een bepaald niveau van zorg en wat gebruikelijk is om te doen voor hulpbehoevende naasten, merken de onderzoekers op. ‘Als de zorgkosten stijgen, alsook de mogelijkheid voor hulpbehoevenden om gebruik te maken van de zorg, dan is informele zorg wellicht niet meer nodig.’ Deze veranderingen doen zich vooral voor bij ouderen met relatief lichte beperkingen, zoals moeite met lopen. Bij ouderen met vergaande gezondheidsproblemen blijft het zorggebruik stabiel.

De onderzochte landen zijn Belgiƫ, Denemarken, Duitsland, Frankrijk, Nederland, Oostenrijk, Spanje en Zwitserland. Daarbij valt op dat 50-plussers met lichte gezondheidsproblemen in Nederland en Scandinaviƫ minder vaak hulp krijgen van mantelzorgers dan in bijvoorbeeld Zuid-Europese landen. In Spanje bijvoorbeeld geven naasten vaker dagelijks intensieve hulp aan familieleden die dat nodig hebben. De mate waarin burgers deze zorg zien als een taak van de overheid en de wil om iets te doen voor een hulpbehoevende naaste verschilt per land, merken de onderzoekers op.

Het onderzoek is relevant nu veel Europese landen worstelen met de zorgkosten, die door de vergrijzing steeds zwaarder drukken op de begroting. In Nederland bezuinigt de overheid vanaf vorig jaar fors op de thuiszorg. De bedoeling is dat familie, buren en vrijwilligers meer gaan doen, als de overheid zich terugtrekt.

De vraag rijst of het omgekeerde ook geldt: of deze informele zorg toeneemt als het budget voor de zorg wordt teruggeschroefd. De onderzoekers denken dat zo’n effect pas op de langere termijn waargenomen kan worden. Mensen moeten in de regel eerst even wennen aan een nieuwe situatie. En dan is het nog de vraag of het netwerk tijd en ruimte heeft voor de zorg. Hiernaar is volgens de onderzoekers nader onderzoek nodig.

In 2013 gaf Nederland 5 miljard euro uit aan thuiszorg, 0,5 procent van het bruto binnenlands product.

Bron: De Volkskrant