Wanneer te weinig speeksel wordt geproduceerd spreekt men van ‘monddroogte’ of ‘hyposialie’ (hypo = te weinig ; sialie = speeksel). Wanneer iemand een droog gevoel in de mond heeft, heet dit ‘xerostomie’. Monddroogte is geen op zichzelf staande ziekte, maar wel een vervelende aandoening met gevolgen voor de mond.
Test: Heeft jouw cliënt last van een droge mond?
Ga na of je cliënt last heeft van een droge mond aan de hand van de volgende vragen:
1. Gebruikt de cliënt dagelijks één of meer geneesmiddelen? Ja / Nee
2. Heeft de cliënt wel eens kloven in de mondhoeken? Ja / Nee
3. Voelt de cliënt behoefte om constant te drinken? Ja / Nee
4. Wordt de cliënt ‘s nachts wakker van een droge mond? Ja / Nee
5. Heeft de cliënt problemen met het doorslikken van voedsel? Ja / Nee
6. Is er sprake van een slechte adem bij de cliënt? Ja / Nee
7. Heeft de cliënt regelmatig last van mondproblemen, zoals gaatjes of mondzweertjes? Ja / Nee
8. Is er sprake van een chronische ziekte bij cliënt? Ja / Nee
Als je op twee of meer vragen ‘ja’ hebt geantwoord, kan er sprake zijn van een droge mond.
Gevolgen van een droge mond
Wanneer iemand chronisch last heeft van een droge mond kan dit leiden tot (ernstige) gezondheidsproblemen, zoals:
· Verminderde smaak
· Verstoorde slaap
· Problemen met kauwen, slikken en spreken
· Slechte adem
· Branderig gevoel van de tong
· Slechtere mondgezondheid, met als gevolg cariës, mondinfecties/schimmel in de mond of gingivitis (tandvleesontstekingen)
Naast bovengenoemde mondproblemen, zijn er ook voorbeelden van mensen met emotionele klachten. Te denken valt aan: vermijden van sociaal contact, communicatiemoeilijkheden, depressiviteit, schaamte door aanhoudende behoefte om te drinken en weinig vertrouwen.
Algemene tips
· Zorg voor een goede mondhygiëne door twee keer per dag te poetsen
· Adviseer 2 x per jaar bezoek aan tandarts of mondhygiënist
· Bij een droge mond gevoel kun je adviseren te zuigen op een ijsblokje of suikervrij zuurtje, of adviseren komkommer, appel of verse ananas te eten
· Extra fluoride-gebruik of fluoride-behandeling (alleen in overleg met de tandarts)
· Zorg dat men voldoende drinkt, liefst niet steeds kleine slokjes
· Adviseer te stoppen met roken
· Motiveer vermindering van de inname van alcohol, koffie en thee
· Scherpe kruiden stimuleren de speekselproductie, maar let op: kruiden geven soms pijn in een droge en gevoelige mond
· Bescherm de lippen (bijvoorbeeld met lippenbalsem of vaseline)
Producten bij een droge mond
Er zijn producten op de markt die direct verlichting bieden bij de klachten van een droge mond. Denk bijvoorbeeld aan kunstspeeksel of andere vrij verkrijgbare medische hulpmiddelen. Afhankelijk van de mate van een droge mond en wat cliënt prettig vindt, kun je een keuze maken uit:
Bevochtigingsspray: het woord zegt het eigenlijk al: dit is een spray om je mond te bevochtigen. Een bevochtigingsspray kun je meerdere keren per dag gebruiken en is gemakkelijk mee te nemen in je tas
Bevochtigingsgel: een bevochtigingsgel smeer je meestal voor het slapengaan en ’s nachts op het tandvlees, tong en mondslijmvlies. Een bevochtigingsgel is dik van structuur en blijft daardoor langer aanwezig in de mond
Mondspoelmiddel: de meeste mondspoelmiddelen bevatten natriumfluoride om het tandglazuur tegen gaatjes te beschermen. Let op: kies een middel zonder alcohol.
Tandpasta: er zijn tandpasta’s die speciaal zijn ontwikkeld voor de gevoelige en een droge mond. Zorg ervoor dat men een tandpasta kiest zonder alcohol en zonder SLS (Natriumlaurylsulfaat). SLS heeft uitdroging als eigenschap, waardoor het juist tegenstrijdig werkt.
