Steeds meer 80-plussers overlijden na valpartij

In 2016 overleden zes keer zo veel 80-plussers na een val als in 2000. Het aantal 80-plussers dat na een ongelukkige val overlijdt, is sterk toegenomen: van 391 in het jaar 2000 naar 2.501 in 2016. Die ruime verzesvoudiging blijkt uit de overlijdensstatistiek van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Dat kan lang niet alleen komen doordat er ook meer ouderen zijn.

De drie Nederlandse valonderzoekers die deze resultaten begin april publiceerden in een kort artikel in het Journal of the American Medical Association, melden dat er waarschijnlijk  meerdere oorzaken te vinden zijn voor deze stijging. Hier wordt dan ook nog verder onderzoek naar gedaan.

Medicijnen

„Belangrijk is in elk geval dat oude mensen langer thuis blijven wonen, dat ze ook ouder worden, vaak aan meerdere ziekten lijden en vaak veel medicijnen slikken.” Die medicijnen zijn misschien heilzaam, maar sommige verhogen de valkans.

Een onverwachte oorzaak, schrijven de onderzoekers in hun artikel, kan zijn dat oudere mensen tot op hogere leeftijd actiever blijven, waardoor ook hun kans op een akelige val toeneemt.

Er was in deze eeuw een forse groei in het aantal 80-plussers, maar dat verklaart de groei bij lange na niet, want ook de sterfte gemeten per 100.000 80-plussers steeg tot ruim het drievoudige, van ongeveer 100 naar 365 per 100.000 in 16 jaar tijd.

De definitie van een ongelukkige val is duidelijk: zo’n val wordt als primaire doodsoorzaak aangewezen als iemand binnen dertig dagen na een val overlijdt. Overlijden kan dus direct thuis gebeuren. Maar als iemand na een val een hersenbloeding krijgt of een heup breekt, kan een patiënt ook in het ziekenhuis of verpleeghuis zijn.

Het onderzoek laat niet alleen zien dat de kans op een ongelukkige dodelijke val de afgelopen jaren is toegenomen, maar ook dat de kans op de dood na een val bij hoger wordende leeftijd steeds verder stijgt. In 2016 stierven 149 per 100.000 80- tot 84-jarigen na een ongelukkige val. Bij 95-plussers lag die sterfte bijna tienmaal hoger: 1.367 per 100.000 mensen. Het betekent voor 95-plussers een jaarlijkse kans van ruim 1 procent op de dood na een val.

Voorkomen

Het voorkomen van een val bij ouderen is ingewikkeld. Alleen stoppen met multimedicatie is niet voldoende omdat de oorzaak voor vallen bij ouderen meerdere oorzaken kent. Daardoor is er niet één oplossing.

De huisarts kan ouderen verwijzen naar een valkliniek bij afdelingen klinische geriatrie, waar wordt gezocht naar een onderliggende oorzaak. Het kan bijvoorbeeld zijn dat iemand naar de oogarts moet om te kijken of het zicht voldoende is, naar de fysiotherapeut om valtraining en oefeningen te krijgen en komt er iemand thuis langs om losliggende kleedjes op te ruimen.

Bron: NRC