Jonger oud met een verstandelijke beperking

Cliënten met een verstandelijke beperking hebben vaak een slechte oude dag wanneer ze ouder worden. Door cognitieve, lichamelijke en sociaalecononische beperkingen zijn ouderen met een verstandelijke handicap op verschillende levensgebieden kwetsbaarder dan anderen.

Uit onderzoek van VGN (Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland) blijkt dat de mate van kwetsbaarheid in de 50-plus groep van verstandelijke gehandicapten vergelijkbaar is met die van 75-plussers in de algemene populatie. Waarom worden ze eigenlijk zoveel vroeger oud?

Elk mensenlichaam ondergaat een verouderingsproces dat op een gegeven moment leidt tot veranderingen. Denk aan tragere motoriek, een minder scherp geheugen, en broze botten. Dit verouderingsproces voltrekt zich per persoon vaak in een verschillend tempo. Bij mensen met verstandelijke beperkingen zijn verouderingsverschijnselen en de bijbehorende gezondheidsproblemen vaak vroeger zichtbaar dan bij anderen. Wanneer je kijkt naar de combinatie van aandoeningen en medicijngebruik blijkt dat vijftigplussers met een verstandelijke beperking te vergelijken zijn met Nederlandse verpleeghuisbewoners. Dit zijn dus mensen die gemiddeld 25 tot 30 jaar ouder zijn.

Zevenenveertig procent van de vijfigplussers met een verstandelijk handicap heeft vier of meer chronische ziektes, terwijl veertig procent permanent vijf of meer medicijnen gebruikt.

Sinds 2008 loopt er een onderzoeksproject: Gezond Oud worden met een verstandelijke beperking (GOUD). Deze studie heeft sindsdien veel aanknopingspunten opgeleverd die de gezondheid en het welbevinden van de cliënten hebben verbeterd. De drie overkoepelende thema’s van het project zijn:

  • Fysieke activiteit en fitheid: een zorgvuldig gedoseerd door deelnemers en medewerkers wordt erg gewaardeerd. Het leid zelfs binnen een periode van acht maanden tot de eerste verbetering in objectieve fitheids- en gezondheidsmaten.
  • Voeding en voedingstoestand: er wordt aangeraden voedselfrequentielijsten bij te houden. Daarnaast is veel aandacht nodig om slikstoornissen vroeg te signaleren.
  • Depressie en angst: het voorkomen van negatieve life events is een belangrijke uitdaging voor de zorg.

Daarnaast is ook gekeken naar hartziekten, slaapproblemen en algehele kwetsbaarheid. Veel aanbevelingen van het GOUD-project zijn al gebruikt voor het maken van beleid. Een aantal wordt zelfs al dagelijks in de praktijk gebruikt in zorginstellingen.

Alle praktische aanbevelingen uit het GOUD-project staan in het artikel “Gezond ouder worden met een verstandelijke beperking ” in de Thuiszorg nummer 2 – 2018. Nog geen lid van het Vakblad Thuiszorg? Meld je nu aan >>