Wat te doen met een demente vrouw die ineens besluit haar kinderen te onterven en haar spaargeld aan een goed doel te schenken? Advocaten hebben het steeds drukker met rechtszaken over het testament dat na de dood van een ouder overblijft. Omdat er steeds meer ouderen zijn, komen dit soort zaken steeds vaker voor.
Meer kwetsbare ouderen
“Ik heb haar heel rustig te woord gestaan. Ze had net een enorme ruzie gehad en een opmerking gemaakt over de opvoeding van de kleinkinderen die helemaal verkeerd was gevallen. Komt u volgende week terug, heb ik gezegd. Anderhalve week later was het voorbij en over.”
Die impulsiviteit ziet notaris Jef Oomen steeds vaker vertelt hij RTL nieuws. Door de vergrijzing hebben notarissen meer en meer te maken met kwetsbare ouderen. Bijvoorbeeld door dementie of doordat ze voor hun verzorging afhankelijk worden van hun kinderen of anderen. Voor de zekerheid roepen de notarissen steeds vaker hulp in van een arts om in te schatten of iemand nog wel wilsbekwaam is. Dat wil zeggen: in staat om te overzien wat een groot besluit tot gevolg heeft.
‘Het is niet zo zwart-wit’
Het kantoor van Jef Oomen schakelt steeds vaker een arts in, nu zo’n vijftien tot twintig keer per jaar. De hulp van een gespecialiseerde arts is onderdeel van een stappenplan van de beroepsorganisatie van notarissen voor mensen bij wie het vermoeden bestaat dat ze wilsonbekwaam zijn, en in het bijzonder voor mensen met dementie.
Een notaris moet ervan overtuigd zijn dat iemand begrijpt wat hij ondertekent. Oomen: “Het lastige is dat het niet zo zwart-wit is. Als iemand Alzheimer heeft, betekent het niet dat het afgelopen is. Misschien zit iemand in het eerste stadium en vindt hij hoofdrekenen moeilijk, maar kan diegene nog wel overzien wat een woningverkoop betekent. Het advies van een arts na een uitgebreid gesprek kan voor mij net de doorslag geven. Dat ik overtuigd ben dat iemand voldoende in staat is te begrijpen waar hij ja tegen zegt.”
Hoe dement?
“Je kunt er bijna vergif op innemen. Als iemand wordt onterfd, zegt diegene dat pa of ma ze niet meer op een rijtje had en dat dus het testament van tafel moet”, zegt erfrechtadvocaat Koert Boshouwers. “Er zijn geen precieze aantallen te noemen. Maar als ik andere erfrechtadvocaten spreek en kijk naar het aantal rechterlijke uitspraken, concludeer ik dat steeds vaker wordt getwijfeld of een testament wel rechtsgeldig is. Was degene die het opstelde niet hartstikke dement? Het gaat echt om de wilsbekwaamheid.”
Ook advocaat Arend de Bakker zegt dat er groei in zit. Hij krijgt ongeveer twee keer in de maand de vraag of hij een testament wil aanvechten. Het gaat wel vaak om veel geld als hij wordt ingeschakeld, maar ook om de emotie. “Het feit dat je vader of moeder zo om de tuin wordt geleid.”
Niet elke zaak neemt hij aan. “Je dossier moet echt wat voorstellen wil het helpen bij de rechter. Een testament is geldig tenzij het tegendeel bewezen wordt. Medische informatie over de overledene is natuurlijk het beste, maar dat is vertrouwelijk en krijg je dus niet makkelijk in handen.”
Stiekem naar notaris met tante
Boshouwers is het een keer gelukt. “Op basis van het medisch dossier, de kennis van twee deskundigen en verslagen van de verpleging kwam de rechter tot de conclusie dat de dame in kwestie haar wil niet meer kon bepalen.”
De zaak ging over een broer en zus en hun tante. De tante had al veel eerder besloten dat haar huis en spaargeld naar haar nichtje zou gaan. Het nichtje deed haar administratie, was haar bewindvoerder en mentor. Toen de oude vrouw op een gesloten afdeling van een verpleeghuis terecht kwam, dook de broer opeens op. Kan ik tante meenemen om wat leuks te doen, vroeg hij. Hij bracht haar naar een notaris enkele dorpen verderop en zorgde ervoor dat hij samen met zijn zus erfgenaam werd. Hij betaalde de nota bij de notaris en was zelfs bij het gesprek aanwezig.
Boshouwers: “Die notaris heeft wel een fout gemaakt. Gelukkig zag de rechter dat ook. Helemaal toen uit de verslagen van de verpleging bleek dat tante die ochtend met een pop op schoot zat en zei: ‘Ik hoop dat mijn baby de nacht haalt’.”
Zo regel je een levenstestament:
- Met een volmacht kan vader of moeder een van hun kinderen of een ander de bevoegdheid geven dingen te regelen als hij of zij dat niet meer zelf wil of kan.
- Zo’n volmacht kan de notaris ook opnemen in een levenstestament. Dat bestaat uit een of meer volmachten (voor financiële en/of voor medische zaken) en een overzicht van persoonlijke keuzes zoals een euthanasieverzoek. Een levenstestament is geen testament, dat geldt pas na overlijden.
- Is er niets geregeld en is vader of moeder nu al wilsonbekwaam, dan is waarschijnlijk een bewindvoerder nodig. Die moet worden benoemd door een rechter. Voor zaken die het welzijn van een persoon aangaan, zoals medische behandelingen, kan een mentor worden benoemd.
Bron: rtlz.nl
